Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba układu krążenia. Dlatego szybka i dokładna diagnoza ma kluczowe znaczenie. W poniższym artykule omówimy szczegółowo wszystkie najważniejsze techniki badawcze oraz normy.
Nadciśnienie tętnicze – podstawy diagnostyki
Przede wszystkim, pomiar ciśnienia krwi wykonuje się po co najmniej pięciominutowym odpoczynku. Czasami pacjent musi się rozluźnić w cichym pomieszczeniu. Ponadto, mankiet umieszcza się na prawym lub lewym ramieniu, na wysokości serca. Szerokość mankietu powinna stanowić 40% obwodu ramienia. Dzięki temu pomiar jest miarodajny. Warto też pamiętać o kalibracji ciśnieniomierza. Urządzenia automatyczne i rtęciowe należy sprawdzać co najmniej raz w roku. Natomiast manometry aneroidowe – co sześć miesięcy. Zatem regularne kontrole gwarantują precyzję pomiarów.
Tradycyjna metoda auskultacyjna
Metoda Riva-Rocciego polega na osłuchiwaniu nad tętnicą ramienną. Ciśnienie skurczowe oznacza pierwszy słyszalny dźwięk Korotkowa. Natomiast ciśnienie rozkurczowe to moment zaniku dźwięków. Dopuszczalne normy wynoszą poniżej 140/90 mm Hg. Gdy wartości przekroczą 140/90, rozpoznajemy nadciśnienie tętnicze. Co więcej, u młodszych osób granica skurczowa może wynosić 130 mm Hg. U seniorów z kolei – nawet 150 mm Hg. Zatem normy różnią się w zależności od wieku i chorób współistniejących.
Nadciśnienie tętnicze: pomiar automatyczny
Automatyczne aparaty rejestrują szereg pomiarów. Zwykle wykonują trzy odczyty w odstępie jednej minuty. Następnie obliczają średnią wartość. Dzięki temu metoda redukuje błąd pomiaru pojedynczego.
Standardowe progi dla nadciśnienia tętniczego w pomiarach automatycznych to:
- pomiar gabinetowy ≥ 140/90 mm Hg
- automatyczny w warunkach domowych ≥ 135/85 mm Hg
Metoda eliminuje efekt „białego fartucha” i zwiększa wiarygodność.
Pomiar metodą holterowską
Ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia (ABPM) trwa zwykle 24 godziny. Aparat mierzy co 15–30 minut w dzień i co 30–60 minut w nocy. Dzięki temu oceniamy rytm dobowy ciśnienia.
Normy ABPM definiujemy następująco:
- 24h średnia < 130/80 mm Hg
- dzienna (6–22) < 135/85 mm Hg
- nocna (22–6) < 120/70 mm Hg
Jeśli wartości przekraczają progi, rozpoznajemy nadciśnienie tętnicze. ABPM pomaga wykryć nadciśnienie ukryte i białego fartucha.
Metody laboratoryjne i obrazowe
Poza pomiarem ciśnienia warto wykonać badania dodatkowe. Echokardiografia ocenia grubość ściany lewej komory. Wartość masy lewej komory poniżej 115 g/m² (kobiety) i 131 g/m² (mężczyźni) uznajemy za prawidłową. Badanie przesiewowe moczu pozwala wykryć białkomocz. Ciężar właściwy moczu powinien wynosić 1,003–1,030. Wykrycie białkomoczu sugeruje nefropatię nadciśnieniową.
W badaniach krwi oceniamy poziom:
- kreatyniny: 0,6–1,2 mg/dl
- sodu: 135–145 mmol/l
- potasu: 3,5–5,0 mmol/l
- lipidogramu: LDL < 115 mg/dl, HDL > 40 mg/dl, TG < 150 mg/dl
W ten sposób sprawdzamy narządowy wpływ nadciśnienia tętniczego i wykluczamy przyczyny wtórne.
Diagnostyka wtórnych przyczyn nadciśnienia
W razie podejrzenia wtórnego nadciśnienia wykonuje się oznaczenia hormonalne. Na przykład, stosunek aldosteronu do reniny powyżej 20 wskazuje na hiperaldosteronizm. Ponadto tomografia komputerowa nadnerczy może uwidocznić guz większy niż 1 cm. Z kolei rezonans magnetyczny nerek oceni anatomię tętnic nerkowych. Takie badania pozwalają wdrożyć leczenie przyczynowe, a nie tylko objawowe.
Rola telemedycyny i e-zdrowia
Telemedycyna pozwala na zdalne monitorowanie pacjentów. Aplikacje mobilne synchronizują dane z ciśnieniomierzy. Lekarz otrzymuje średnie wartości i wykresy dzienne. Dzięki temu można szybko reagować na nieprawidłowości. Co więcej, pacjent otrzymuje powiadomienia o pominiętym pomiarze. W rezultacie wzrasta zaangażowanie i przestrzeganie zaleceń.
Znaczenie właściwej interpretacji wyników
Interpretując wyniki, należy uwzględnić czynniki zewnętrzne. Na przykład, stres, wysiłek fizyczny czy przyjmowane leki wpływają na ciśnienie. Dlatego zaleca się wykonywać pomiary rano i wieczorem. Ponadto pojedynczy pomiar nie odda pełnego obrazu. Zatem, aby rozpoznać nadciśnienie tętnicze, potrzebne są pomiary przez kilka dni w domu. Dzięki tej strategii minimalizujemy błąd i efekt „białego fartucha”.
Podsumowanie
Nadciśnienie tętnicze wymaga wszechstronnej diagnostyki. Łącząc tradycyjne i nowoczesne metody, uzyskujemy pełny obraz stanu pacjenta. Dodatkowo telemedycyna usprawnia opiekę zdalną. W efekcie wspieramy skuteczną terapię i profilaktykę powikłań.
Bibliografia
- Mancia G., Fagard R., Narkiewicz K. i in. ESC/ESH 2018 Guidelines dotyczące nadciśnienia tętniczego.
- Whelton P. K., Carey R. M., Aronow W. S. i in. 2017 ACC/AHA Hypertension Guideline.
- O’Brien E., Asmar R., Beilin L. i in. Ambulatory Blood Pressure Monitoring: Methodology and Interpretation.
- Williams B., Mancia G., Spiering W. i in. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension.
- Safar M. E., Smulyan H. Arterial stiffness and hypertension: Pathophysiology and management.
Komentarze